شمال غزه، «کشتن یک مرده، چه شجاعتی؟»
در میان ویرانه‌ها دستی به چشم می‌خورد، اما بازویی که آن را نگه دارد وجود ندارد. جان به‌دربرده‌ها به جمع آوری اعضای پراکنده شده پرداخته و می‌کوشند نزدیکان خود را از روی رنگ یک لباس شناسایی کنند. آیا از روی پا یا بازو می‌توان کودک خود را شناخت؟ در میان تصویرهای به دست آمده از نوار غزه، جسدهایی دوتا شده، چهره‌هایی که سه چهارم آن از بین رفته و پیکرهایی دیده می‌شود که با فشار ترکش بمب‌ها پرتاب شده و از اسکلت فلزی ساختمان‌های ویران شده آویزان است.
به گزارش خبرآنلاین، از ۶ اکتبر ۲۰۲۴، آغاز محاصره کامل شمال نوار غزه دست‌کم ۱۰۲۷ تن از اهالی غزه در بمباران‌ها و تیراندازی‌های توپخانه اسرائیل کشته شده‌اند. بنابر اعلام سازمان ملل متحد، بین ۱۰۰ تا ۱۳۱ هزار تن از شهرهای جبالیا، بیت حالون و بیت لاهیا رانده شده و به نقاط جنوبی‌تر پناه برده‌اند. ارقام سرسام آوری که هر روز افزایش می‌یابد.
به گفته ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در ۲۵ اکتبر، شمال نوار غزه «تاریک‌ترین ساعت‌های خود» را می‌گذراند: «وضعیت به شکلی غیرقابل تصور روز به روز وخیم‌تر می‌شود. سیاست‌ها و عملکرد دولت اسرائیل در شمال نوار غزه این خطر را دربر دارد که این منطقه را از همه فلسطینی‌ها پاک کند. با وضعیتی رودررو هستیم که به قساوت‌های جنگی و حتی جنایت علیه بشریت شباهت دارد.»
منابع دفاعی بلندپایه به روزنامه «هاآرتص» گفته‌اند که سربازان ارتش اسرائیل مأمور شده‌اند که روستاها و شهرها در شمال و نیز دیگر بخش‌های نوار غزه را خالی کنند. به این ترتیب، آنچه دربرابر چشمان ما می‌گذرد یک پاکسازی قومی تمام عیار است.
نه امدادرسانی، نه آمبولانس
در ۲۶ اکتبر، راکت‌های اسرائیلی ساختمان ۴ طبقه خانواده موقاط در محله زرقا در شمال شهر غزه را ویران کرد. در این ساختمان عده زیادی از ساکنان جابجا شده شمال این منطقه سکونت داشتند. در تصویرهای گرفته شده توسط عمر القطاع، خبرنگار- عکاس می‌توان دید که افرادی غیرنظامی می‌کوشند با دست خالی و بدون بیل یا بالابر جسدها را از زیر آوارها بیرون بکشند. آنها با دمپایی و سر برهنه و دست خالی زمین را می‌کنند. از میان خرابه‌ها پیکر خاک آلود یک کودک را بیرون می‌آورند. از پاهای برهنه‌اش می‌توان فهمید که بین ۲ تا ۴ سال دارد. مردانی که طاقت نگاه کردن به این صحنه را ندارند، سر خود را بر می‌گردانند.
دو روز پیش از آن، دفاع غیرنظامی (آتش‌نشان‌ها و امدادگران) غزه اعلام کرده بودند که می‌باید کار خود در شمال نوار غزه را متوقف کنند «چون از سوی نیروهای اشغالگر اسرائیلی تهدید شده‌اند که اگر در داخل اردوگاه (پناهندگان) جبالیا باقی بمانند کشته و بمباران می‌شوند». ۵ تن از این امدادگران در منطقه شیخ زاید بازداشت و به محل نامعلومی برده شدند.
سخنگوی دفاع غیرنظامی افزوده که ارتش اسرائیل آخرین خودروی آنها در ناحیه شمال را تخریب کرده و بقیه را نیز ضبط نموده است. از این رو، در این ناحیه ۶۲ کیلومترمربعی هیچ آمبولانسی وجود ندارد. به این ترتیب، تنها مجروحانی می‌توانند به بیمارستان منتقل شوند که توسط خودروهای قراضه یا گاری‌هایی که با حیوان کشیده می‌شود حمل شوند. البته این کار درصورتی انجام می‌شود که بیمارستانی برای انتقال وجود داشته باشد.
ما جنگ های زیادی را از سر گذرانده ایم، اما هرگز چنین چیزی ندیده بودیم. این جنگی است که همه خطوط قرمز را پشت سر گذاشته و نهادهای بشردوستانه قضایی و بهداشتی بین‌المللی هیچ توانی برای مداخله و متوقف ساختن آن ندارند. برای کشتن و تخریب هرکاری مجاز است و آنچه که بر سر نظام سلامت آمده بی سابقه است
حمله به آخرین بیمارستان
بیمارستان کمال عدوان که بین بیت لاهیا و جبالیا واقع شده، آخرین از ۳ بیمارستانی است که هنوز در این منطقه – با زحمت – کار می‌کند. این بیمارستان نیز مانند همه مؤسسه‌های دیگر بهداشت و درمان، به طور مرتب و غالبا بدون اخطار قبلی مورد حمله قرار می‌گیرد. دیگر مانند آغاز کشتارها این امر نفی و انکار هم نمی‌شود و ستاد ارتش اسرائیل آنها را اعلام می‌کند.
در ۲۴ اکتبر، تانک‌های ارتش اسرائیل بیمارستان کمال عدوان، که از چندین روز پیش در حلقه محاصره بود را احاطه، یک دیوار خارجی آن را منفجر و طبقه سوم را مورد هدف قرار داد. ملزومات پزشکی‌ای که توسط «سازمان جهانی بهداشت» (OMS) در روزهای پیش به آن تحویل داده شده بود، ازبین برده شد. همچنین، این حمله دستگاه مولد اکسیژن پزشکی بیمارستان را از کار انداخت. در بخش مراقبت‌های ویژه ۲ نوزاد مردند. در بیرون سربازان تدارک یک حمله دیگر به بیمارستان را می‌دیدند اما در داخل بیش از ۱۵۰ بیمار و کارکنان توقیف شده بودند. شبکه تلویزیونی الجزیره به طور مستقیم تصویرهایی گرفته شده از بخش کودکان را پخش می‌کرد. روی یک تخت، زنی به آرامی یک کودک حدود ۱۰ ساله را نوازش می‌کرد. رنگ پوست کودک زرد تیره و درحال احتضار به نظر می‌رسید. کودکی دیگر، کوچک‌تر، تنها در تخت خود نشسته بود. بخش‌هایی از بدنش باند پیچی شده و روی صورت و بدنش تعداد زیادی کبودی دیده می‌شود. بازوی چپش در هوا حرکت می‌کند، گویی می‌خواهد یک مگس را بپراند. او با نگاهی پرسشگر به اطراف و چیزی که به نظر می‌رسد دندان شکسته‌اش باشد نگاه می‌کند.
در زمان انجام این حمله، ارتش اسرائیل ۴۴ تن از کارکنان مرد بیمارستان را بازداشت کرد. مثل زمان تخلیه اجباری جبالیا که سربازان زنان و کودکان را از مردان غیرنظامی بیش از ۱۶ ساله جدا کردند. در بسیاری از عکس‌های مربوط به پایان اکتبر دیده می‌شود که این مردان با لباس زیر به صف شده و در جلوی تانک‌های اسرائیلی حرکت می‌کنند و دست‌های خود که مدارک هویتشان را نشان می‌دهد را بالا برده‌اند. افرادی که بعد آزاد شدند می‌گویند که به افرادی که در بازداشت ماندند لباس سفید پوشانده شده و با چشم بسته برای برده شدن به مقصدی نامعلوم سوار کامیون شده‌اند. از اکتبر ۲۰۲۳ این تصویرها تکرار می‌شود.
مردانی که در اکتبر ۲۰۲۳ بازداشت شده و امروز آزاد شده‌اند، درمورد شرایط بد و غیرانسانی زندان و شکنجه در پایگاه اسرائیلی واقع در بیابان نقب، که از ۷ اکتبر تبدیل به بازداشتگاه زندانیان فلسطینی شده، شهادت داده‌اند. یک جراح اسرائیلی که برای انجام یک عمل جراحی بر روی یک زندانی مجروح شده توسط گلوله فراخوانده شده بود، درمورد این گوآنتاناموی اسرائیلی به شبکه رادیو بین‌المللی فرانسه (RFI) می‌گوید:
زندانی‌ها نام ندارند. همه به تخت خود بسته شده‌اند و نمی‌توانند تکان بخورند. چشم‌هایشان بسته است. برهنه‌اند. پوشک دارند. این نقض آشکار کنوانسیون ژنو و مقررات حرفه‌ای سازمان جهانی بهداشت است. چیزی بیش از شکنجه جسمی و روانی است.
در تصویرهای گرفته شده توسط عمر القطاع، خبرنگار- عکاس می توان دید که افرادی غیرنظامی می کوشند با دست خالی و بدون بیل یا بالابر جسدها را از زیر آوارها بیرون بکشند. آنها با دمپایی و سر برهنه و دست خالی زمین را می کنند. از میان خرابه ها پیکر خاک آلود یک کودک را بیرون می آورند. از پاهای برهنه اش می توان فهمید که بین ۲ تا ۴ سال دارد.
فریاد زدن در سکوت
محمد عبید از جمله کارکنان بازداشت شده بیمارستان کمال عدوان، جراح استخوان و عضو «سازمان پزشکان بدون مرز» (MSF) است که به بیمارستان پناه برده و به حمایت از کارکنان آن پرداخته است. سازمان پزشکان بدون مرز اعلامیه‌های متعددی برای پی بردن به وضعیت او صادر کرد که بی‌نتیجه ماند. این تنها سازمانی نبود که در سکوت فریاد می‌کشید. از زمان آغاز محاصره، نهادهای بهداشتی بین المللی گوناگونی، بدون نتیجه، هشدار داده‌اند.
در بیانیه‌ای که در ۲۶ اکتبر در شبکه «ایکس» (توئیتر) منتشر شد، تدروس آدهانوم قبریسوس، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت منتشر کرد، به تندی نوشت: وضعیت در شمال نوار غزه فاجعه بار است. عملیات نظامی گسترده‌ای که در اطراف و درون مؤسسه‌های بهداشتی صورت می‌گیرد و کمبود شدید ملزومات پزشکی، که دستیابی به آنها بیش از پیش حاد می‌شود، مردم را از دسترسی به مراقبت‌های حیاتی محروم می‌کند […] [در بیمارستان کمال عدوان]، جز پرستاران زن، مدیر بیمارستان و یک پزشک برای درمان نزدیک به ۲۰۰ بیمار کسی باقی نمانده است
دکتر حسام ابوصفیه، مدیر بیمارستان کمال عدوان و پزشک کودکان که در زمان حمله ۲۵ اکتبر مدت کوتاهی بازداشت شده بود، از ترک بیمارانش خودداری می‌کند. پسر ۱۵ ساله‌اش ابراهیم در همان روز به وسیله یک پهپاد اسرائیلی کشته شد. این پزشک که خود مراسم تشییع پیکر فرزندش را اجرا کرد و او را در نزدیکی یک دیوار بیمارستان دفن کرد «تا نزدیکش باشد»، در یک مصاحبه با رسانه ۹۷۲+ گفت: ما جنگ‌های زیادی را از سر گذرانده‌ایم، اما هرگز چنین چیزی ندیده بودیم. این جنگی است که همه خطوط قرمز را پشت سر گذاشته و نهادهای بشردوستانه قضایی و بهداشتی بین المللی هیچ توانی برای مداخله و متوقف ساختن آن ندارند. برای کشتن و تخریب هرکاری مجاز است و آنچه که برسر نظام سلامت آمده بی‌سابقه است
در ۲۰ نوامبر، بیمارستان باردیگر هدف حمله بمب‌های اسرائیلی قرار گرفت و سقف و طبقه‌های بالایی آن تخریب شد و به مخزن‌های آب و سیستم فاضلاب آن آسیب وارد شد.
سردخانه‌ای در فضای باز
در ۶ نوامبر، لوییز واتریج مسئول «دفتر امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک» (UNRWA)، ویدیویی را از شمال غزه – منطقه تخریب شده- در شبکه‌های اجتماعی با این ابراز نظر پخش کرد:
در شمال نوار غزه، گفتن این که تخریب از کجا شروع می‌شود و به کجا پایان می‌یابد غیرممکن است. از هر مسیری که وارد شهر غزه شوید، همه خانه‌ها، بیمارستان‌ها، مدرسه‌ها، درمانگاه‌ها، مسجدها، آپارتمان‌ها و رستوران‌ها همه کاملا تخریب شده‌اند. کل جامعه تبدیل به یک گورستان شده است
این اظهارنظری وحشتناک و درعین حال پایین‌تر از حد واقعیت است. یک گورستان قبر دارد درحالی که در شمال نوار غزه قبری وجود ندارد. کشته شده‌ها، زمانی که امکانش باشد، در گودال‌های جمعی که توسط ساکنان با بیل کنده شده دفن می‌شوند. در عکس‌های گرفته شده توسط آناس الشریف، نماینده شبکه الجزیره، دیده می‌شود که از کیسه‌های پلاستیکی به عنوان کفن استفاده می‌شود. کمبودهای شدید منطقه به طور یکسان زنده‌ها و مرده‌ها را دربر می‌گیرد و نام مرده‌ها با ماژیک یا خودکار نوشته می‌شود.
حسام ابوصفیه از درخواست‌های کمک زیادی از سوی شمال نوار غزه خبر می‌دهد، اما بدون آمبولانس او ناگزیر است بگوید که نیازمندان به کمک – اگر می‌توانند- خودشان تا بیمارستان بیایند و بدون وجود امدادگران، قربانیان بمباران‌ها در زیر آوار به تدریج جان می‌دهند. در زیر اسکلت فروریخته ساختمان‌های بتُنی چه تعداد مرده وجود دارد؟
تعداد زیادی گواهی، که ویدیوهای واقعی آنها را تأیید می‌کند، حاکی از استفاده ارتش اسرائیل از روش «حمله دوگانه» است. این نوع حمله عبارت از این است که به منطقه‌ای که چند دقیقه پیش حمله شده، دوباره حمله می‌شود تا تعداد قربانی‌ها به حد اکثر برسد و هدف آن هم کشتن زنده مانده‌های حمله اول و هم کسانی است که به قصد امداد آمده‌اند. این روش که جنایت جنگی محسوب می‌شود، در جنگ ایالات متحده در پاکستان، نیروی هوایی روسیه در سوریه و اوکراین به کار گرفته شده است. به این ترتیب، اسرائیل هم نام خود را به این فهرست منحوس افزوده است.
به این ترتیب، بیت لاهیا و بیت حانون امروز به صورت سردخانه‌ای در فضای باز درآمده است. قربانی‌ها تنها و بدون امکان دریافت کمک در خیابان‌ها جان می‌دهند. دربرابر چشم‌های همه، جسدها فاسد شده و پس از کار نابودگرانه ارتش اسرائیل، طعمه گربه‌ها و سگ‌های گرسنه می‌شود. در تراژدی کرئون سوفوکل، تیرزیاس می‌پرسد: «کشتن یک مرده چه شجاعتی می‌خواهد؟». پرسشی که می‌توان از سربازانی کرد که دربرابر ویرانه‌های دودآلود شمال غزه عکس سلفی می‌گیرند.
نویسنده: Marine Bequet
ترجمه از فرانسه: شهباز نخعی
منبع: لوموند دیپلماتیک
