آیا یوگا کلید زندگی طولانی‌تر است؟

یوگا با فواید بسیار برای سلامتی ارتباط دارد؛ اما آیا ممکن است راز زندگی طولانی نیز در آن نهفته باشد؟ دیزی تیلور، زن صد ساله‌ی اهل چلمزفورد انگلستان، پاسخ این سوال را مثبت می‌داند. تیلور در مصاحبه‌ای تازه در صدوپنجمین سالگرد تولدش به بی‌بی‌سی گفت زندگی طولانی و سالم خود را در کنار خوش‌بینی و قدردانی از چیزهای کوچک مدیون یوگا است. او می‌گوید یوگا به‌ویژه کمک می‌کند تا از نظر ذهنی سالم بماند. او هنوز هم در بیش از صدسالگی یوگا تمرین می‌کند؛ گرچه اکنون بیشتر روی صندلی این کار را انجام می‌دهد.

بسیاری از یوگی‌های برجسته‌ی دنیا، عمر طولانی و سالمی داشته‌اند. به عنوان مثال، بی.کی.اس آینگار، یکی از معروف‌ترین اساتید یوگا، در کودکی دراثر ابتلا به مالاریا، تیفوئید و سل تنها چند سال فرصت زندگی داشت. اما با کشف یوگا و تمرین روزانه در حد ۱۰ ساعت، نه‌تنها از بیماری‌هایش جان سالم به در برد، بلکه تا ۹۵ سالگی زندگی کرد. یوگی (Yogi) به کسی گفته می‌شود که به تمرین یوگا می‌پردازد و فلسفه‌ی یوگا را در زندگی خود به کار می‌برد.

یوگا حتی در سنین بالا فواید زیادی دارد. مطالعات نشان می‌دهند که تمرین یوگا می‌تواند بیماری‌های مرتبط با افزایش سن مانند فشار خون بالا، چربی خون و چاقی را کاهش دهد. همچنین یوگا به کاهش افسردگی، استرس و اضطراب کمک می‌کند و با داشتن سبک زندگی سالم‌تر، از جمله رژیم غذایی بهتر، مرتبط است. شواهد نشان می‌دهند که یوگا نقش مهمی در کند‌کردن روند پیری و حفظ جوانی دارد.

تحقیقات نشان می‌دهد که یوگا می‌تواند روند پیری را در سطح سلولی تحت تأثیر قرار دهد. در مطالعه‌ای، افرادی که یوگا تمرین می‌کردند، افزایش ۴۳ درصدی در فعالیت تلومراز (آنزیمی که پیری سلولی را کند می‌کند) داشتند، در حالی که افرادی که فقط استراحت کرده بودند، کمتر از چهار درصد افزایش فعالیت تلومراز را نشان دادند.

شواهد همچنین نشان می‌دهند که یوگا به حفظ سلامت ذهنی در دوران سالمندی کمک می‌کند. با افزایش سن، یادگیری و ایجاد خاطرات جدید دشوارتر می‌شود؛ وضعیتی که با کاهش ماده‌ی هیپوکامپ در مغز همراه است. اما مطالعه‌ای نشان داد افرادی که یوگا تمرین می‌کنند، در مقایسه با هم‌سن‌های خود که یوگا نمی‌کنند، حجم مغزی بیشتری به‌ویژه در هیپوکامپ دارند. جالب‌تر اینکه هرچه فرد مدت بیشتری یوگا انجام داده باشد، حجم مغز او بیشتر است.

همچنین مطالعه‌ی دیگری نشان داد حجم مغز افراد ۴۰ تا ۵۰ ساله‌ای که مدیتیشن می‌کنند، مشابه حجم مغز افراد ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ای است که این کار را انجام نمی‌دهند. مدیتیشن بخش مهمی از یوگا محسوب می‌شود.

Adobe Stock

با اینکه بسیاری از مطالعات بر کنترل عوامل احتمالاً موثر در ریسک کاهش شناختی فرد (مانند عادات زندگی و ژنتیک) تمرکز کرده‌اند، تحقیقاتشان کامل نیست و بنابراین این ارتباط‌ها صرفاً همبستگی محسوب می‌شوند. اما تحقیقات نشان داده که مدیتیشن می‌تواند باعث افزایش حجم مغز به‌طور علّی و نسبتا سریع شود.

در مطالعه‌ای که روی افراد فاقد تجربه‌ی مدیتیشن انجام شد، یک گروه به مدت چهار ماه در دوره‌ی مدیتیشن شرکت کرد و گروه دیگر این کار را انجام نداد. بعد از چهار ماه، حجم مغز در گروه مدیتیشن به‌طور چشمگیری افزایش یافت و این تغییر به‌ویژه در هیپوکامپ مشاهده شد. داده‌ها نشان می‌دهند که مدیتیشن و یوگا با سن مغزی جوان‌تر مرتبط هستند.

مطالعات روی یوگا همچنین به هوش سیال (توانایی حل مشکلات جدید و شناسایی الگوها) پرداخته‌اند. این توانایی با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما تحقیقات نشان داده که افراد میانسال که سال‌ها یوگا یا مدیتیشن کرده‌اند، در مقایسه با هم‌سن‌های خود که این فعالیت‌ها را انجام نداده‌اند، هوش سیال بهتری دارند.

با این اوصاف، آیا شواهد مستقیمی وجود دارد که نشان دهد یوگا عمر را طولانی می‌کند؟ در یک مطالعه برای بررسی این موضوع، محققان از داده‌های مرتبط با شاخص ملی مرگ و سرشماری ملی سلامت و تغذیه که یک نظرسنجی جامع در دست انجام از وضعیت سلامت و تغذیه‌ی جمعیت ایالات متحده است، استفاده کردند. از میان ۲۲٬۵۹۸ شرکت‌کننده، سؤالاتی در مورد عادات سبک زندگی آن‌ها پرسیده شد؛ از جمله اینکه آیا آن‌ها یوگا انجام می‌دهند یا خیر.

نتایج درخورتوجه بود: به‌طور متوسط ۸ سال و نیم پس از بررسی، خطر مرگ در افرادی که یوگا می‌کردند، تقریباً دو سوم کمتر از دیگران بود. با‌این‌حال، یکی از نکات مهم این بود که یوگی‌ها معمولاً از نظر سنی جوان‌تر از میانگین شرکت‌کنندگان بودند. وقتی سن در تجزیه‌و‌تحلیل در نظر گرفته شد، دیگر هیچ تفاوتی بین مرگ‌و‌میر در یوگی‌ها و غیر یوگی‌ها وجود نداشت.

در نتیجه، به نظر نمی‌رسد که یوگا موجب افزایش طول عمر شود؛ اما به حفظ سلامت و به ویژه سلامت ذهنی در دوران پیری کمک می‌کند. دیزی تیلور در مصاحبه خود در مورد خواهر ۱۰۳ ساله و پنج خواهر و برادر دیگرش که هر کدام بیش از ۹۰ سال عمر کرده‌اند صحبت کرد. بنابراین در مورد تیلور، به نظر می‌رسد طول عمر او بیشتر یک ویژگی خانوادگی باشد.

بااین‌حال به نظر می‌رسد یوگا بدن ما را در دوران پیری سالم‌تر و بالاتر از همه از نظر ذهنی سالم‌تر نگه می‌دارد و شاید، همان‌طور که برای دیزی تیلور پیش آمد، بتواند ترس از پیری را از بین ببرد.